Natuur én historie komen samen in Revensweert

Ooit speelde het water in de Rijnstrangen een grote rol. En dat zag je terug in de diversiteit aan flora en fauna. De laatste tientallen jaren is het gebied flink verdroogd. Samen met Staatsbosbeheer proberen we daar verandering in te brengen. We werken in het Rijnstrangengebied aan de ontwikkeling van 16 hectare rietmoeras in de uiterwaard Revensweert nabij Herwen. En wist je dat het Rijnstrangengebied ook een roemruchte historie kent? In Revensweert komen natuur en historie samen.   

Jildert Hijlkema, gebiedsontwikkelaar en ecoloog bij de K3 organisatie (waar Delgromij onderdeel van uitmaakt): “Waterriet is schaars in Nederland. De daarvan afhankelijke bewoners, zoals de roerdomp, blauwborst, snor en grote karekiet worden hierdoor minder vaak waargenomen. Ook in de Rijnstrangen is dit het geval. De Rijnstrangen zijn door de jaren heen opgeslibd en kampen grote delen van het jaar met droogte. Waterriet is juist gebaat bij een natte ondergrond. Dat is dan ook wat we in Revensweert willen realiseren: een gebied waar grotere delen van het jaar water aanwezig is. Alleen dan krijgt het rietmoeras een kans en trekken we moerasvogels aan. Onze moerasvogels moeten we koesteren door het leefgebied te verruimen.”

Foto roerdomp: © Hans Gebuis

Ronald Waanders, senior projectleider kleiwinning: “We verlagen delen van het gebied om geschikte omstandigheden te creëren voor de ontwikkeling van rietmoeras. We werken aan twee brede hoofdgeulen en een aantal zijgeulen door grond af te graven. In totaal winnen we hier 80.000 kubieke meter grond. De afgegraven grond wordt in het nabijgelegen Drie Dorpen Polder nuttig toegepast voor hercultivering. In Drie Dorpen Polder winnen we namelijk keramische klei waar steenfabrieken bakstenen en dakpannen van maken. We halen dus klei weg, en brengen daar de grond die we afgraven in Revensweert voor terug. Zo blijft het landbouwgebied in Drie Dorpen Polder op dezelfde hoogte liggen en kunnen de boeren er straks weer gebruik van maken.”

Om in Revensweert dichte rietvegetaties te kunnen ontwikkelen, worden verlaagde vakken tijdelijk van de hoofdgeulen afgesloten, zodat het mogelijk is om riet in te planten en het waterpeil te sturen. In 2018 is aan de zuidzijde van het gebied gestart met de herinrichting. De ervaring in het naastgelegen Erfkamerlingschap leert dat het met deze methode mogelijk is om binnen deze vakken dichte rietvegetaties te ontwikkelen. Het is dus een beproefde methode die we straks ook in Revensweert toepassen.

In Revensweert vind je een piramide in het landschap. Dit is een redoute, oftewel een verdedigingswerk uit de Tachtigjarige Oorlog. Het Rijnstrangengebied kent een roemruchte historie. Zo maakten de Romeinen dankbaar gebruik van deze strategische plek aan het water. En tijdens de Tachtigjarige Oorlog deed prins Maurits hetzelfde. Maurits liet in het gebied om de paar kilometer verdedigingstorens bouwen; de Mauritstorens, ook wel redoutes genoemd. De gemeente Zevenaar zet zich in om de rijke historie van het gebied zichtbaar te maken. Bij Revensweert is vorig jaar een vierde toren gerealiseerd. Ook bij Erfkamelingsschap is er één te vinden.

Bijkomend voordeel van de redoute is dat je hier het gebied goed kunt overzien. Revensweert is namelijk niet vrij toegankelijk. Het rietmoeras kan zich hierdoor optimaal ontwikkelen. En dieren kunnen er zo in alle rust leven. Langs het Erfkamerlingschap, dat ook niet vrij toegankelijk is, en Revensweert loopt een fietspad. Beide gebieden blijven in de toekomst alleen op afstand te bezoeken. Wel worden er met enige regelmaat rondleidingen door het gebied georganiseerd onder leiding van Staatsbosbeheer en het IVN. Boswachter Twan Teunissen maakte er een blog over.

Zelf op pad

Het Rijnstrangengebied is toegankelijk via wegen en paden. Via het Rijnstrangenpad wandel je door ruig rivierenlandschap en via trekpontjes steek je het water over.

Sinds 2009 werken K3 en Staatsbosbeheer in het Rijnstrangengebied samen aan natuurontwikkeling. De uiterwaard Revensweert ligt aan de Oude Rijn in het plaatsje Herwen, in de gemeente Zevenaar. Revensweert maakt onderdeel uit van de Rijnstrangen. Een gebied dat wordt gevormd door een oude rivierloop uit de 17e eeuw. Het is een 15 kilometer lang lint van water, oude eilanden en moerassen. De Rijnstrangen liggen in de Gelderse Poort, hier splitst de Rijn zich in de Waal en het Pannerdens Kanaal. Het kwelwater van Montferland zorgt een groot deel van het jaar voor bijzondere waterkwaliteit in de Rijnstrangen. Lees hier meer over Revensweert.

Overigens zijn wij samen met Staatsbosbeheer niet de enige die maatregelen neemt om verdroging tegen te gaan in het Rijnstrangengebied. Ook Waterschap Rijn en IJssel neemt maatregelen. Lees er hier meer over.